در ایران هم شمارهگذاری خودروها بر اساس نوع وسیله، کاربری و محل ثبت آنها و البته با استانداردهای مشخصی انجام میشود. در این مطلب میخواهیم ببینیم پلاک چیست و پلاکهای ایران با چه فرمت و رنگهایی صادر میشوند.
پلاک چیست؟
پلاک یک قاب فلزی مستطیلیشکل است که روی وسایل نقلیه نصب میشود و درست مثل کارت ملی برای افراد، هویت رسمی آنها را نشان میدهد. هر خودرو با پلاک خودش شناخته میشود و با استعلام مالک پلاک خودرو ، اطلاعات مهمی مثل مشخصات خود مالک، نوع خودرو و محل ثبت آن در اختیارمان قرار میگیرد.
مشخصات روی پلاک چیست و چه اطلاعاتی به ما میدهد؟
روی هر پلاک مجموعهای از عددها، رنگها و نمادها قرار میگیرد که هرکدام معنای مشخصی دارند و در کنار هم، هویت کامل وسیله نقلیه را نشان میدهند. در ایران هم پلاکها به همین شکل هستند و از استاندارد مشخصی پیروی میکنند. در ادامه نحوه خواندن پلاک ماشین و معنی اجزای مختلف آن را با هم مرور میکنیم:
رنگ پلاک
رنگ پلاک نوع کاربری خودرو را مشخص میکند و نشان میدهد این وسیله متعلق به چه مجموعهای است:
- سفید: خودروهای شخصی؛
- زرد: وسایل نقلیه عمومی مثل تاکسیها و اتوبوسها؛
- سبز: خودروهای نیروی انتظامی؛
- قرمز: ماشین ادارات و ارگانهای دولتی؛
- آبی: خودروهای دیپلماتیک، وزارت دفاع و ستاد کل فرماندهی نیروهای مسلح؛
- کرم: خودروهای ارتش؛
- قهوهای: خودروهای با ارزش تاریخی.
کد ۲ رقمی در کادر مربعی
در سمت راست پلاکها یک کد ۲ رقمی قرار دارد که نشان میدهد خودرو در کدام استان ثبت شده است. این عدد به محل زندگی فعلی مالک ارتباطی ندارد و صرفا محل ثبت اولیه و شمارهگذاری خودرو را مشخص میکند.
| استان | کد | استان | کد |
|---|---|---|---|
| تهران | ۱۱، ۲۲، ۳۳، ۴۴، ۵۵، ۶۶، ۷۷، ۸۸، ۹۹، ۱۰، ۲۰، ۴۰ | کرمانشاه | ۱۹، ۲۹ |
| خراسان رضوی | ۱۲، ۳۲، ۴۲، ۳۶، ۷۴ | لرستان | ۳۱، ۴۱ |
| اصفهان | ۱۳، ۲۳، ۴۳، ۵۳، ۶۷ | خراسان شمالی | ۳۲، ۲۶ |
| فارس | ۶۳، ۷۳، ۸۳، ۹۳ | خراسان جنوبی | ۳۲، ۵۲ |
| تهران و البرز | ۶۸، ۷۸، ۲۱، ۳۸، ۳۰ | بوشهر | ۴۸، ۵۸ |
| مازندران | ۶۲، ۷۲، ۸۲، ۹۲ | کردستان | ۵۱، ۶۱ |
| خوزستان | ۱۴، ۲۴، ۳۴ | یزد | ۵۴، ۶۴ |
| آذربایجان شرقی | ۱۵، ۲۵، ۳۵ | گلستان | ۵۹، ۶۹ |
| آذربایجان غربی | ۱۷، ۲۷، ۳۷ | چهارمحال و بختیاری | ۷۱، ۸۱ |
| کرمان | ۴۵، ۶۵، ۷۵ | قزوین | ۷۹، ۸۹ |
| گیلان | ۴۶، ۵۶، ۷۶ | هرمزگان | ۸۴، ۹۴ |
| همدان | ۱۸، ۲۸ | سیستان و بلوچستان | ۸۵، ۹۵ |
| سمنان | ۸۶، ۹۶ | زنجان | ۸۷، ۹۷ |
| قم | ۱۶ | اردبیل | ۹۱ |
| مرکزی | ۴۷، ۵۷ | کهگیلویه و بویراحمد | ۴۹ |
| ایلام | ۹۸ |
عدد ۳ رقمی
این عدد ۳ رقمی، شناسه اختصاصی خودروها محسوب میشود و هر وسیله نقلیه را در یک شهر، منطقه یا استان از بقیه متمایز میکند.
کد ۲ رقمی سمت چپ و حرف یا آیکون کنار آن
در سمت چپ پلاک هم یک حرف یا نماد و یک عدد ۲ رقمی قرار میگیرد. این بخش از پلاک معمولاً ۲ نوع اطلاعات در اختیارمان قرار میدهد: نوع کاربری خودرو و وضعیت مالک آن. در جدول زیر میبینیم هر حرف یا نماد به چه نوع خودرویی مربوط است:
| نوع خودرو | حروف یا نماد |
|---|---|
| سواری شخصی | ب، ج، د، س، ص، ط، ق، ل، م، ن، و، هـ، ی |
| ویژه معلولان و جانبازان | ژ، نماد ویلچر |
| ادارات و نهادهای دولتی | الف |
| نیروی انتظامی | پ |
| تاکسی | ت |
| سپاه پاسداران | ث |
| وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح | ز |
| ارتش | ش |
| وسایل نقلیه عمومی | ع |
| ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح | ف |
| وسیله نقلیه کشاورزی | ک |
| گذر موقت | گ |
| دیپلماتیک | D |
| سرویس سفارتخانه | S |
اما عدد مربوط به حرف پلاک چیست؟ همانطور که گفتیم، کد دورقمی داخل کادر مربعی در سمت راست، «استان» محل ثبت خودرو را مشخص میکند. اما در خودروهای شخصی این عدد بهتنهایی کافی نیست؛ چون هر استان چندین شهر و بخش دارد. برای همین، در این پلاکها عدد ۲ رقمی کنار حرف هم اهمیت پیدا میکند.
ترکیب «عدد + حرف» شهر دقیق خودرو را نشان میدهد. برای مثال در استان خوزستان «ب ۲۴» یعنی آبادان و «ب ۳۴» یعنی باغملک. به این ترتیب، دو عدد ۲۴ و ۳۴ با وجود یک حرف مشترک، هر کدام به یک شهر متفاوت اشاره دارند.
انواع پلاک خودرو در ایران
حال که میدانیم پلاک چیست و در کشور ما چه اطلاعاتی را در برمیگیرد، بهتر است به سراغ انواع پلاک برویم. البته تا به اینجا بهصورت جستهوگریخته با برخی از آنها آشنا شدهایم. اما در کل در ایران ۱۳ نوع پلاک وجود دارد:
۱) پلاک شخصی
پلاکهای شخصی سفید هستند و مطابق جدول بخش قبل یکسری حروف دارند.
۲) پلاک ویژه معلولان
این پلاکها از نظر رنگ و قالب کاملاً شبیه پلاکهای شخصی هستند، اما حرف ژ یا علامت ویلچر روی آنها درج میشود تا وضعیت مالک مشخص باشد.
۳) پلاک تاکسی
خودروهای تاکسی با پلاک زردرنگ شناخته میشوند. روی این پلاکها حرف «ت» نوشته میشود و بالای حرف، واژهی TAXI درج شده است.
۴) پلاک عمومی
پلاک خودروهای حملونقل عمومی مثل اتوبوس دارای پسزمینه زرد و حرف «ع» است.
۵) پلاک سیاسی
پلاکهای سیاسی زمینه آبیرنگ دارند. در بین آنها خودروهای دیپلماتیک با حرف D و کلمه «سیاسی» مشخص میشوند و خودروهای سرویس سفارتخانهها با حرف S و واژه «سرویس».
۶) پلاک نظامی
این پلاکها متعلق به ارگانهای مختلف نظامی هستند و رنگ و حرف هر کدام متفاوت است:
- نیروی انتظامی: سبز یشمی و حرف «پ»؛
- سپاه: سبز یشمی و حرف «ث»؛
- ارتش: رنگ کرم و حرف «ش»؛
- وزارت دفاع: رنگ آبی و حرف «ز»؛
- ستاد کل فرماندهی نیروهای مسلح: رنگ آبی و حرف «ف».
۷) پلاک تاریخی
این پلاکها مخصوص خودروهای ارزشمند و کلاسیک هستند. پسزمینه قهوهای دارند و در سمت چپ آنها تصویر یک بنای تاریخی دیده میشود. در قسمت بالای پلاک نیز واژه «تاریخی» نوشته شده است.
۸) پلاک کشاورزی
وسایل نقلیه حوزه کشاورزی مثل تراکتور و کمباین دارای پلاک زردرنگ هستند و با حرف «ک» که مخفف «کشاورزی» است، شناخته میشوند.
۹) پلاک دولتی
برای نهادها و سازمانهای دولتی خودروها با پلاک قرمز و حرف «الف» صادر میشوند.
۱۰) پلاک تشریفاتی
خودروهای تشریفاتی برای جابهجایی مسافران سیاسی و مقامات دولتی استفاده میشوند. پلاک این اتومبیلها قرمز است و روی آنها دو واژه «تشریفات» و «PROTOCOL» به چشم میخورد.
۱۱) پلاک مناطق آزاد
پلاک خودروهایی که در مناطق آزاد کشور ثبت شدهاند، سفیدرنگ هستند و حروف الفبا ندارند. در سمت چپ آنها هم نماد و نام منطقه را درج میکنند.
۱۲) پلاک گذر موقت (ترانزیت)
پلاکهای سفیدی که حرف «گ» در آنها دیده میشود، متعلق به خودروهایی هستند که به صورت موقت وارد ایران شدهاند. روی این پلاکها تاریخ ورود را هم ثبت میکنند.
این تاریخ روی پلاک خودرو چیست؟ خودروهای ترانزیت پس از پایان مهلت تعیینشده باید از کشور خارج شوند یا پلاک دائمی دریافت کنند. با درج تاریخ ورود شناسایی و کنترل آنها توسط پلیس سادهتر میشود.
۱۳) پلاک موتور سیکلت
پلاک ثبتی موتورسیکلتها از دو ردیف عدد تشکیل شده است: ردیف اول مشابه کد دورقمی پلاک خودرو، شهر یا محل ثبت مالک را مشخص میکند و ردیف دوم، شناسه اختصاصی موتورسیکلت است.
جمعبندی
استعلام پلاک ماشین به ما نشان میدهد که فعال است یا نه و اینکه تاکنون روی چه خودروهایی نصب شده است. اما باید بدانیم که پلاک چیست و هر جزء آن چه معنایی دارد. این اطلاعات در مدیریت رفتار رانندگی کمک زیادی به ما میکند. برای مثال وقتی بدانیم با خودروهای سیاسی یا تشریفاتی طرف هستیم، در کنار آنها احتیاط بیشتری به خرج میدهیم.
0 Comments